Duizendguldenkruid

Echt duizendguldenkruid (Centaurium erythraea) behoort tot de gentiaanfamilie (Gentianaceae) en is meestal een tweejarige plant, die een hoogte kan bereiken van zo'n 50 centimeter. De vierkante stengel vertakt pas aan de bovenzijde tot meerdere pluimen met zachtroze bloempjes. Echt duizendguldenkruid komt voor vanaf het Marokkaanse Atlasgebergte tot aan de kusten van de Oostzee. In Nederland is deze plant zo langzamerhand behoorlijk zeldzaam geworden.

Hoe de plant aan zijn naam is gekomen is eigenlijk in de geschiedenis verloren gegaan. Zijn Latijnse geslachtsnaam, Centaurium, is vernoemd naar de centaur Cheiron. Deze zou de beroemde Griekse arts Aesculapius het vak hebben geleerd. Centaurs waren half mens en half paard, maar volgens Homerus waren die Centaurs slechts een volk van onbeschaafde paardrijders. De mythe zegt toch al iets over de geneeskrachtige werking van het duizendguldenkruid. Zijn Nederlandse naam zou een vertaald samenraapsel kunnen zijn van het Latijnse woord centum, wat 'honderd' betekent en aurum, wat 'goud' betekent. Met wat inflatie kom je dan op duizendguldenkruid.

Duizendguldenkruid is een plant die al van oudsher bekend staat als een medicinale plant. Van het kruid worden alleen de bovengrondse delen gebruikt. In het jargon van geneesheren noemde men dan Herba centaurii. De werkzame stoffen zijn vooral bitterstoffen en daarvan is bekend dat ze vaak een positieve invloed hebben op de maagsappen. Vandaar dat men duizendguldenkruid ook toepaste voor maagproblemen als maagzuur of om de eetlust op te wekken.

In de volksgeneeskunde werd duizendguldenkruid ook gebruikt bij klachten als bloedarmoede en menstruatiestoornissen. Bovendien werd gedacht dat het kruid een positieve invloed kon hebben bij leveraandoeningen. Wetenschappelijk onderzoek heeft ondertussen uitgewezen dat een extract van duizendguldenkruid inderdaad de lever beschermt tegen allerlei ziekmakende invloeden.

Aan de plant werden ook bovennatuurlijke invloeden toegeschreven: als je duizendguldenkruid in huis hebt dan zal het je tegen blikseminslag beschermen. Niet geheel toevallig zit dit kruid ook in Beerenburg. Dat betekent dat de Beerenburg niet alleen je gezondheid beschermt, maar ook nog eens je huis tegen de bliksem.